Τα σχολεία ξεκινούν και συνάμα ξεκινούν και οι επισκέψεις των γονιών στα σχολεία. Το «καλημέρα δάσκαλε» συνοδεύεται πολλές φορές και με το πώς «πάμε»; Η αγωνία των γονιών για τη νέα σχολική χρονιά συνίσταται στα πιθανά προβλήματα, τις ιδιαιτερότητες και τις δυσκολίες που πρόκειται να αντιμετωπίσουν τόσο οι ίδιοι όσο και τα παιδιά τους. Πολλά βέβαια τα γνωρίζουν και τα αντιμετωπίζουν σε ικανοποιητικό βαθμό, η πιθανότητα όμως μεγιστοποίησης μελλοντικά των όποιων δυσκολιών αγχώνει και ταλαιπωρεί όλη την οικογένεια. Με την έναρξη της σχολικής διαδικασίας κάποια από τα προβλήματα κάνουν αισθητή την παρουσία τους, εννοείται ότι όσο πιο άμεσα προστρέξουμε στην αντιμετώπισή τους τόσο πιο ανώδυνα και πιο ομαλά εκτυλίσσεται η λύση τους. Οι μαθησιακές δυσκολίες έχουν διαφορετικές συμπτωματολογίες κι εκδηλώνονται ως δυσκολία ενός παιδιού στο να ακούει, να μιλάει, να σκέφτεται, να γράφει, να διαβάζει, να ορθογραφεί ή να λύνει πράξεις. Αυτό που προβληματίζει κι ανησυχεί τους γονείς και τους δασκάλους είναι η διάρκεια αυτών των προβλημάτων.

Τα μικρά προβλήματα εμφανίζονται σε όλους κι είναι πολύ λογικό, η συνεχιζόμενη όμως παραμονή στην εντοπιζόμενη μαθησιακή δυσκολία είναι το ανησυχητικό στοιχείο. Ας δούμε κάποια παραδείγματα αρνητικής μαθησιακής εξέλιξης:

ΓΡΑΦΗ

• Γράφει "καθρεφτικά " (π.χ 3 αντί ε)

• Μπερδεύει γράμματα (π.χ."να βένω" αντί "να δένω").

• Παραλείπει γράμματα (π.χ."διβζω" αντί "διαβάζω").

• Παραλείπει, μεταθέτει ή επαναλαμβάνει συλλαβές.

• Αγνοεί τους τόνους και τα σημεία στίξης.

• Κάνει πολλά ορθογραφικά λάθη.

• Έχει δυσανάγνωστο γράψιμο.

• Γράφει πολύ αργά.

ΑΝΑΓΝΩΣΗ

• Διαβάζει συλλαβιστά, με μονότονη φωνή.

• Διαβάζει άλλη λέξη αντί αυτής που πρέπει.(π.χ πετράζι" αντί για "τραπέζι", "μαύρος" αντί "σκοτεινός", "διαβάτης" αντί "δια βάζεις").

• Παραλείπει λέξεις ή γράμματα.

• Αγνοεί τους τόνους και τα σημεία στίξης.

ΓΡΑΠΤΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

• Το κείμενό του παρουσιάζει ασυνταξίες.

• Χρησιμοποιεί περιορισμένο λεξιλόγιο.

• Δεν ακολουθεί κάποια "λογική σειρά" σε αυτά που γράφει.

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

• Δυσκολεύεται να απαντήσει σε ερωτήσεις κατανόησης σε κείμενο που το ίδιο το παιδί έχει διαβάσει.

• Δυσκολεύεται να αποδώσει προφορικά ένα κείμενο.

• Στην προσπάθειά του να ανακαλέσει ένα κείμενο παραθέτει πληροφορίες τυχαία, χωρίς να τηρεί την σειρά του.

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

• Δεν θυμάται τα σύμβολα/πρόσημα (+, - κλπ).

• Δυσκολεύεται να κατανοήσει τι ζητά ένα πρόβλημα και να το λύσει.

• Δυσκολεύεται να θυμηθεί την σειρά των βημάτων που απαιτούνται για να γίνει μία πράξη.

ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

• Παρουσιάζει υπερευαισθησία στην κριτική.

• Αποθαρρύνεται εύκολα.

• Έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση.

Εκτός από τα παραπάνω μπορεί να παρουσιάζονται και συμπτώματα σε άλλους τομείς, οι οποίοι επηρεάζουν την ικανότητα μάθησης του παιδιού όπως:

• Δυσκολία συγκέντρωσης και έλλειψη προσοχής.

• Δυσκολία στην ταξινόμηση, αποθήκευση και οργάνωση πληροφοριών.

• Δυσκολίες στη μνήμη.

• Αποδιοργάνωση σε ατμόσφαιρα άγχους και έντασης.

• Δυσκολία στο να ακολουθεί περίπλοκες οδηγίες.

• Υπερκινητικότητα.

• Δυσκολίες συντονισμού των χεριών.

• Δυσκολία στην κατανόηση εννοιών ή λέξεων.

• Δυσκολία προσανατολισμού στο χώρο.

• Δυσκολία στην αντίληψη χρονικών αλληλουχιών (π.χ στη σειρά των ημερών, μηνών, στην εκμάθηση της ώρας κ.τ.λ).

Ποια είναι η αιτία ύπαρξης των μαθησιακών δυσκολιών;
Ένα είδος μαθησιακών δυσκολιών οφείλεται σε νευρολογική διαταραχή που επηρεάζει τις βασικές λειτουργίες μάθησης. Εμφανίζεται σε παιδιά που εκδηλώνουν ξεχωριστές ικανότητες και διακρίνονται για τον υψηλό δείκτη νοημοσύνης τους. Υπάρχουν όμως και παιδιά που εκδηλώνουν τις ίδιες ή παρόμοιες μαθησιακές δυσκολίες, οι οποίες οφείλονται σε διάφορα βιολογικά και εκπαιδευτικά αίτια όπως:
α) η νοητική αναπηρία , β) οι σοβαρές αισθησιακές διαταραχές κυρίως της όρασης, της ακοής και της κινητικότητας, γ) η ανεπαρκή σχολική εκπαίδευση π.χ. συχνές απουσίες πάνω από το 10% των διδακτικών ωρών του σχολικού έτους, ή συχνές αλλαγές σχολείου πάνω από 2 φορές το χρόνο, δ) το δυσμενές οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον που εμποδίζει την απόκτηση νέων γνώσεων από το παιδί, ε) οι διαταραχές του προφορικού λόγου.

Ποιος είναι ο κατάλληλος για διάγνωση αυτών των μαθησιακών δυσκολιών;
Για τη διάγνωση και αξιολόγηση των παραπάνω δυσκολιών είναι απαραίτητη η συμβολή αρχικά του ειδικευμένου παιδίατρου, του εκπαιδευτικού ψυχολόγου, του ειδικού παιδαγωγού, του λογοθεραπευτή και κατά περίπτωση κάποιου άλλου εξειδικευμένου προσωπικού.

Αντιμετώπιση των προβλημάτων.
Οι ειδικοί μπορούν να δώσουν τρόπους, μεθόδους και εργαλεία στο παιδί ώστε να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις δυσκολίες του και να αρχίζει να βελτιώνεται σημαντικά και στο σχολείο. Παράλληλα, παρέχεται ψυχολογική στήριξη τόσο στο παιδί, όσο και στο οικογενειακό περιβάλλον. Η στενή συνεργασία με το σχολείο και τον δάσκαλο του παιδιού είναι εκ των πραγμάτων επιβεβλημένη. Ασφαλώς δεν διατυμπανίζουμε τα όποια προβλήματα εμφανίζονται ούτε όμως θα πρέπει να μας διακατέχουν σύνδρομα αυτοκαταστροφικά και ταμπού. Χτυπάμε εκείνες τις πόρτες που ξέρουμε ότι θα μας ανοίξουν έναν πιο σίγουρο και αποτελεσματικό δρόμο. Τα προβλήματα πρέπει να αντιμετωπίζονται στο σωστό χώρο και χρόνο. Δεν πρέπει να περιμένουμε την πολιτεία να σκύψει στο δικό μας πρόβλημα, ούτε μεταθέτουμε τις ευθύνες μας στους άλλους π.χ. πολιτεία, εκπαιδευτικό σύστημα, δασκάλους κ.λπ. Οι καλές επιλογές θα φέρουν και τις καλές λύσεις και φυσικά τα μικρότερα προβλήματα για το μέλλον. Η καλή οικογενειακή ατμόσφαιρα δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον για τις ορθές αποφάσεις που πρόκειται να παρθούν και την ομαλότερη αποδοχή των παιδιών με τις ξεχωριστές μαθησιακές δυσκολίες. Η παρότρυνση και η επιβράβευση των παιδιών στον προσωπικό τους αγώνα είναι θεμελιώδεις συμπεριφορές.