Οι περισσότεροι από εμάς, κάποιες στιγμές στη ζωή μας, ανατρέξαμε σε γιατρούς για ένα απλό ενόχλημα, κι ενώ κάναμε ένα σωρό εξετάσεις και αποκλείσαμε όλες τις εκδοχές, τελικά ακούσαμε το γιατρό μας να μας λέει ότι "είναι ψυχολογικό". Η άμεση απάντηση του ασθενούς είναι «...μα τι λέτε γιατρέ μου, τρελός είμαι;» Είναι γεγονός ότι, τουλάχιστον στην Ελλάδα, δεν έχουμε αντιληφθεί ακόμα πόσο σημαντικό ρόλο παίζει ο ψυχολογικός παράγοντας στη ζωή μας. Οι άνθρωποι, ακόμα και σήμερα, φοβούνται να εκφράσουν φόβους ή αδυναμίες τους σε ειδικούς, ενώ ξέρουν ότι αυτό είναι ένα σημαντικό κομμάτι της θεραπείας τους.

H σωματική και οργανική έκφραση λοιπόν των συναισθηματικών προβλημάτων περιγράφεται με τον όρο «ψυχοσωματικά προβλήματα». Με τον ορό ψυχοσωματικά αναφερόμαστε στα συμπτώματα που δεν έχουν οργανικές ή παθολογικές αιτίες. Για να καταλήξουμε λοιπόν ότι τα προβλήματα μας είναι ψυχοσωματικά χρειάζεται αρχικά να απορρίψουμε κάθε οργανική αιτία, με την καθοδήγηση του γιατρού μας.

Η λέξη «ψυχοσωματικός» είναι σύνθετη από τις λέξεις «ψυχή» και «σώμα». Αυτό υπονοεί ότι όλες οι ασθένειες μπορούν να θεωρηθούν ως ψυχοσωματικές με την έννοια ότι η αντίδραση του μυαλού (ψυχή) μπορεί να εκδηλώσει μια σωματική νόσο (σώμα). Μερικές κλινικές ασθένειες μπορεί να επηρεαστούν πολύ από ψυχολογικούς παράγοντες. Τέτοιες είναι το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, η υπέρταση, το έλκος στομάχου και το έκζεμα. Σωματικά συμπτώματα μπορεί να προκληθούν από άγχος και αγωνία. Π.χ., από το άγχος μπορεί να εκδηλωθούν πονοκέφαλοι ή μυϊκοί πόνοι. Ο φόβος μπορεί να δημιουργήσει ταχυκαρδία, εφίδρωση, ή αίσθημα «κόμπου» στο στομάχι.

Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα σίγουρα δεν είναι αποκύημα της φαντασίας κάποιου. Μπορούν να μας κάνουν να υποφέρουμε πραγματικά. Οι αιτίες δεν είναι μόνο συναισθηματικές. Το πιθανότερο είναι τα αίτια πίσω από ένα σωματικό σύμπτωμα να είναι πολυπαραγοντικά. Οι ψυχολογικές συγκρούσεις πραγματώνονται συνήθως στο ασυνείδητο του ατόμου με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να τις ελέγξουμε, να τις χειριστούμε. Γι' αυτό άλλωστε είναι δύσκολο να αντιμετωπίσουμε τις ψυχοσωματικές ενοχλήσεις μας.

Τα σωματικά συμπτώματα που εμφανίζονται δεν είναι τίποτα άλλο παρά μηνύματα από τον ίδιο μας τον οργανισμό προς εμάς. Το σώμα μας θέλει να μας προειδοποιήσει να προσέξουμε κάτι που συμβαίνει γύρω μας και μας ενοχλεί ή που καταπιέζουμε μέσα μας και δεν του δίνουμε την πρέπουσα σημασία. Επίσης, το ψυχοσωματικό σύμπτωμα μπορεί να δρα και προστατευτικά για τον εαυτό μας ή να διευκολύνει, να έχει δηλαδή έναν σκοπό. Για παράδειγμα, ένας άνδρας μπορεί να έχει συχνά πόνους στο στομάχι όταν πρόκειται να συναντήσει τους γονείς του, έτσι καταφέρνει να μένει σπίτι και να αποφεύγει την συνάντηση που για κάποιον λόγο τον πιέζει.

Πολλοί μπορεί να είναι οι λόγοι που οδηγούν στην εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων και τελείως διαφορετικοί για τον καθένα. Προσωπικές δύσκολες καταστάσεις στο σπίτι ή στην εργασία, ένα διαζύγιο, μία μετακόμιση ή ένα πένθος μπορεί να καταλήξουν σε σωματικές εκδηλώσεις και να δυσχεραίνουν ήδη υπάρχουσες ασθένειες ή να εμφανίσουν καινούργιες

Ο ψυχοθεραπευτής σε αυτήν την περίπτωση αναλαμβάνει τον ρόλο του διαμεσολαβητή ανάμεσα στον εαυτό και στο σώμα και φροντίζει ο πελάτης να αναγνωρίσει τα μηνύματα που του στέλνει ο οργανισμός του. Αρχικός στόχος είναι η ανακούφιση από τα σωματικά συμπτώματα, πράγμα που μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την συζήτηση και ανάλυση με τον θεραπευτή για του ατομικούς και κοινωνικούς παράγοντες που μπορεί να οδήγησαν στην εμφάνιση τους.